Duygu, düşünce ve bilgilerin çeşitli yollarla başkalarına aktarılması ancak iletişim ile mümkündür. İnsan ya da insan grupları arasında gerçekleşen duygu, düşünce, davranış ve bilgi alışverişine iletişim denir. Hayatımıza anlam veren, bizi biz yapan kurduğumuz iletişimdir. İletişim o kadar önemlidir ki insanlar ilk doğdukları andan itibaren iletişime geçme ihtiyacı duymuşlardır. Örneğin bebekler rahatsız olduklarını veya ihtiyaçlarını ağlayarak dile getirirler; küçük çocuklar daha çok beden dilleri ile kendilerini ifade ederler; yetişkinler ise sözlü ve sözsüz iletişim yollarıyla kendilerini anlatmaya çalışırlar. Görüldüğü üzere iletişim, insanın her çağında en etkili unsurdur. İletişimin olmadığı bir toplum düşünülemez. İnsanlar, var oldukları andan itibaren çevreyi anlama, insanlarla iletişime geçme ihtiyacı duymuştur.
Çocuk İçin İletişimin Gelişimi
İletişimin temelleri yaşamın ilk yıllarında atılmaktadır. Bu dönemde çocukların sosyal çevresi ailesi olmasından ötürü ebeveynleri ile kurdukları iletişim büyük önem taşımaktadır. Çocuklar insan olarak ilk yıllarda sorunları ile baş etmeyi, kabullenmeyi ve çözüm aramayı öğrenirler. Çevresindeki bireylere karşı davranışlarını, iletişimlerini ebeveynlerinden ve öğretmenlerinden öğrendikleri deneyimler doğrultusunda şekillendirmektedirler. Ebeveynlerinin kendi ruhsal süreçleri çocukları ile iletişimini yüksek düzeyde etkilemektedir. Çocuklar ile sağlıklı iletişimin oluşması için aile içerisindeki bireylerin birbirlerine karşı kararlarına, düşüncelerine saygı duyup değer vermesi ve bunu çocuklarına hissettirmesi gerekmektedir. Unutmayalım ki çocuklar da bir bireydir ve onlar da ailenin içerisinde var olmalıdır. Aile içerisinde bir karar alınırken ebeveynler, çocuklarının da fikirlerini almalıdır. Böylece çocuklar aile içerisindeki konumunu ve yerini zaman içerisinde oluşturmaya başlayacak, yetişkinlik dönemlerinde de aile içerisindeki konumunu, sürdürdüğü iletişimini sosyal çevresindeki konumu ile özdeşleştirip kendini toplum içerisinde de var etmeye çalışacaktır. Bu nedenle aile içerisinde çocuğun konumunu oluşturmak için çocuk ile iletişim kurup onun da süreçlere dâhil edilmesi gerekmektedir.
Çocuktaki İletişim Becerilerinin Gelişiminde Ebeveynlerin Rolü
Çocukların psikososyal gelişimleri, ailesi ve çevresi ile şekillenmektedir. Çocukların hayatını yönlendirme noktasında ebeveynleri aktif rol oynamaktadır. Anne ve babanın çocuklarına karşı iletişimleri ve tutumları oldukça önemlidir. Ebeveynler çocuklarına karşı bu noktada bilinçli davrandıkları zaman çocuklar sağlıklı bir çevre edinir ve sağlıklı bir yaşam sürdürürler. Bu süreçte ebeveynlerin kendi süreçleri de oldukça önem taşımaktadır. Sağlıklı bir toplum oluşumu için en önemli etken sağlıklı ailenin var olmasıdır. Sağlıklı aile, çiftler arasındaki ilişki ve ebeveyn ile çocuklar arasındaki ilişkiyle sağlanmaktadır. İlişkiler bireylerin ruhsal ve fizyolojik sağlığını, sosyal yaşantısını önemli düzeyde etkilemektedir. Bu nedenle ebeveynlerin kendileri ve çocukları ile kurdukları iletişim, çok önemlidir.
Çocuklarla kurulan iletişimin önemi gibi niteliği de çok önemlidir. Çocuklarla etkili iletişimi sağlamak için şunlara dikkat edilmelidir;
- Çocuk ile empati kurabilmek
- Çocuğun varlığına, fikirlerine ve sözlerine saygı duymak
- Çocuğa koşulsuz kabul edildiğini hissettirmek
- Çocuk ile göz teması kurmak
- Çocuğu gerçekten dinlemek ve bunu hissettirmek
Bu maddeleri gerçekleştirebilmek çocuklarla iletişim kurma noktasında sağlıklı adımlar atılabildiğinin göstergesidir. Bunların sonucunda çocuklar ebeveynleriyle paylaşımlarda bulunur ve bu paylaşımlar çocukların kendini gerçekleştirmeyi ve kendi biricikliğini hissetmesini sağlar. Bu şekilde büyüyen çocuklar ise ebeveynlerinden öğrendikleri iletişimi model alarak sosyal çevrelerinde de benzer yönelimde olacaktırlar. Bu sebeplerden ötürü yüksek benlik algısına sahip özgüvenli kendisini ifade edebilen ve toplumda var olan gelecek nesiller oluşturmak için çocuklar ile etkili iletişim kurmak büyük önem arz etmektedir.
Ayşegül ÇAKMAK
