Oyun oynamak benim için önemli bir yere sahip. Oyunla birlikte, geçirdiğim o yorgun günü bir nebze olsun unutuyorum. Ya da oynadığım oyunda daha evvel görmediğim bir pencere çıkıyor. Böylelikle bambaşka bir dünya beni bekliyor.
Oyun her yaşta hayatımızda olan bir olgu. Aslına bakarsak, oyun oynamadığımız bir zaman yok. Küçüklüğümüzde kapılarını açtığımız oyunlar hala bizimle. Deneyimleyecek, oynanacak, üretilecek birçok oyun var. Oyun oynamadığını ve oyunu sevmediğini düşünenler varsa; bence oyunlara bir şans daha vermeliler.
Oyun sadece bir eğlence aracı değildir. Aslında oyun, çocukluk döneminde ortaya çıkan, en faydalı öğrenme ortamıdır. Oyun, çocukların bütün gelişim alanlarına hitap ederek çoklu bir öğrenme sağlamaktadır.
Nasıl mı?
Çocuklar oyun oynarken gerekli durumlarda hafızasını kullanmayı, karşılaştığı problemlere çözüm bulmayı ve buna yönelik yaratıcı davranışlar sergilemeyi öğrenir. Oyun oynarken bütün bedenleri hareket eder, böylelikle hem küçük hem de büyük kas grupları çalışır. Araç kullanmayı deneyimleyerek el göz koordinasyonunu geliştirir. Çocuklar oyun yoluyla kendi duygularını ve başkalarının duygularını tanır. Oyunlarla çevreyi ve dünyayı keşfetme yolculuğuna çıkarlar. Çocuklar oyun oynadıkça ben merkezcilikten uzaklaşır. Bu da sosyalleşme konusunda ilerleme göstermelerine yardımcı olur.
Oyun için farklı görüşler mevcuttur. Piaget’e göre oyun, bir uyumdur. Gross’a göre (1896), oyun bir pratiktir. Montaigne’e göre (1533–1592) oyun çocukların gerçek uğraşıdır. Montessori’ye göre (1870–1952) oyun çocuğun işidir. Lazarus’a göre oyun ise, kendiliğinden ortaya çıkan hedefi olmayan mutluluk getiren bir aktivitedir.
Oyunu genel olarak; belli bir amaca dönük, kurallı ya da kuralsız oynanabilen ve çocuğa her seferinde keyif veren bir etkinlik olarak tanımlayabiliriz.
Oyun kavramı okul öncesi dönem ile iç içedir. Çocukların gelişim özelliklerini bilmek ve buna uygun öğrenme ortamları hazırlamak önemli bir basamaktır.
Çocukların yaşlarına ve gelişim düzeylerine göre farklılıklar gösteren oyun evreleri birçok araştırmacı tarafından incelenmiştir.. Bu araştırmacılardan Parten (1932), oyunu sosyal yönü ile incelerken; Piaget (1962) zihinsel gelişim yönünü incelemiştir.
Peki evde nasıl oyunlar oynayalım?
Ailece Oynanacak Oyun Örnekleri
- Nesi Var? Oyunu: En az 2 kişi ile oynanır. Oyunculardan biri oyunun oynandığı ortamda bir nesneyi seçer. Karşısındaki oyuncular henüz hangi nesneyi aklında işaretlediğini bilmediği için ona sorarak seçilen nesneyi bulmaya çalışırlar. İpuçları gelirken kim hızlı davranıp nesnenin ne olduğunu doğru tahmin ederse o kişi bir sayı kazanır.
- Kelime Oyunu: Oyunda kural koyucu olan kişi, bir ses verir. Örneğin, A sesini belirlemiş olalım. Tüm oyuncular, belirli bir süre içerisinde “A” sesiyle başlayan kelimeler bulmalıdır. En çok kelimeyi bulan oyunu kazanır.
- Üfleme Oyunu: Oyun hamurlardan bir yol hazırlanır. Başlangıç noktasına pinpon topu konulur. Pipet yardımı ile üfleyerek yolu tamamlayan kişi oyunu kazanır.
- Dokun ve Tahmin Et Oyunu: Bir tepsinin içine evde bulunan objeler konur. (Toka, para, saç fırçası, cüzdan…) Oyuncular bu nesneleri kısa süre gördükten sonra tepsinin üzeri bir bezle örtülür ve objelerin yerleri değiştirilir. Oyuncuların gözleri kapatılır ve nesnelere dokunarak onun ne olduğunu bulmaya çalışırlar.
Öneri Kutu Oyunları:
Dobble: Her kartta 50 sembolden 8 tane yer alan ve toplamda 55 karttan oluşan bir zekâ oyunudur. Her bir kartta sadece bir tane ortak sembol bulunur ve bu ortak sembolün hangisi olduğunu hızlı bir şekilde bulmak oyunun amacıdır.
Tik Tak Bom: 55 karttan oluşan bir dikkat oyunudur. 10 veya 60 saniye içerisinde patlayan oyuncak bomba elinizdeyken, bombanın elinizde patlamaması için kart üzerindeki konu ile alakalı kelimeyi bulmanız gerekiyor.
Hızlı Bardaklar: Her oyuncuya bir takım, yani 5 ayrı renkli bardak dağıtılır. Sonra üzerlerinde bardakların düzenlenme şekillerini gösteren kartlar karıştırılarak deste halinde kapalı olarak masanın ortasına konulur. Zil de ortaya yakın bir yere konulur. Sonra oyunculardan biri destenin en üstündeki kartı açarak açık şekilde ortaya bırakır. Kim önce karttaki resme göre bardakları düzenlemeyi başarırsa zile basar ve de kartı kazanır. Bu bir hız ve de dikkat işidir.Oyun tüm 43 kart bitince sona erer. Kimin kart sayısı daha fazla ise o oyunun galibidir.
Daha bilgiye ihtiyaç duyarsak ne yapalım?
Alanında uzman kişilerce yazılan ve etkinlik örnekleri ile zenginleştirilen kitaplardan yararlanabiliriz.
Öneri Kitaplar
Erken Çocukluk Döneminde Oyun- Eğiten Kitap
Oyunperest- Doç.Dr.Saniye BENCİK KANGAL
Çocuğumla Evdeyim(0-12/12-24 Ay Gelişim Takipli Oyunlar)– Özge Selçuk Bozkurt
Melis Yücel Özbek
